Veertigtal tijdelijke gebruikers geselecteerd voor de overgangsfase van Usquare.brussels

27 november 2018

De minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Rudi Vervoort, presenteerde vandaag de 41 eerste tijdelijke gebruikers van de voormalige Fritz Toussaintkazerne in Elsene. De Maatschappij voor Stedelijke Inrichting selecteerde deze in het kader van See U, de overgangsfase van het project Usquare.brussels (lijst hieronder).

Ze voegen zich bij de Nederlandstalige lagere school Lutgardis en FabLab ULB-VUB, die al eerder een tijdelijke vestiging kregen en hun activiteiten startten in september.

Minister-president Rudi Vervoort zei hierover: “De kazerne is nu afgescheiden door een muur, maar zal op termijn worden geopend naar de vier kanten en een volledige transformatie ondergaan, met een aangename openbare ruimte, woningen, buurtvoorzieningen, universitaire activiteiten en studentenwoningen.” (meer info: www.usquare.brussels)

Rudi Vervoort onderstreepte: “Het Brussels Gewest wilde de voorbereidende fase van deze reconversie benutten en de periode waarin er geen grootschalige werken plaatsvinden gebruiken om hier tijdelijke projecten te ontwikkelen. Het begrip ‘derde plaats’ is tegenwoordig vaak een element in het denken over ruimtelijke ontwikkeling. Het is een ruimte waar mensen vrij en vrijwillig zaken (zoals materialen en vaardigheden) delen, waar plaats is voor experimenten en de ontwikkeling van sociale, duurzame innovaties. Deze ruimtes nemen overal ter wereld toe, met succes. Deze manier van delen zal een nieuw verhaal creëren op een onvoorspelbare en creatieve manier.”

Drieledige harmonie voor zeven thema’s

Nog volgens Rudi Vervoort: “Dit tijdelijke gebruik van de voormalige Fritz Toussaintkazerne moet de site van Usquare.brussels zowel verlevendigen als openen naar buiten toe. Het complex is opgezet als een gesloten, in zichzelf gekeerde ruimte. Er moet meer openheid naar de wijk komen, maar ook een uitstraling naar de rest van Brussel en zelfs verder, want het deel van de universiteiten heeft een internationale ambitie. Het project moet een harmonie creëren op drie manieren om te kunnen slagen. Ten eerste moet het in harmonie zijn met de wijk, omdat het tegemoetkomt aan lokale behoeften die momenteel onvervuld zijn (cultureel aanbod, groen, speelplein). Daarnaast is de harmonie met de universiteiten belangrijk, met aandacht voor de complementariteit. En tot slot moet er ook een harmonie zijn in de tijd, want de overgangsfase moet volledig aansluiten op het definitieve project, zodat deze locatie een identiteit krijgt die ook na de afronding van het tijdelijk gebruik blijft bestaan.”

De diversiteit van de projecten die de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting heeft geselecteerd (zie de bijgevoegde lijst) komt tegemoet aan deze doelstellingen, zoals blijkt uit de zeven thema’s die zijn gekozen voor de activiteiten in de kazerne: Sustainable, Family, Food, Gallery, Lab, Community, Playground. Verspreid over de verschillende gebouwen van de site zullen deze thema’s uiteenlopende projectdragers verzamelen, die gezamenlijk zullen werken aan een collectief project.

Zeer open selectieprocedure

Om deze overgangsfase concreet in te vullen, werd een zeer open selectieprocedure gehouden door de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting, die de operationele aansturing van Usquare.brussels uitvoert in opdracht van het gewest.

Gilles Delforge, directeur van de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting: “De MSI benoemde via een openbare aanbesteding als ‘dynamische beheerder’ van de site de groep Creatis / D-Side Group / Troisième Pôle. Zij hebben de drieledige taak van de coördinatie, het beheer en de dynamisering van het hele complex tijdens de overgangsfase. Ze hebben ons al geholpen bij het selecteren van de tijdelijke projecten en ze zullen dit palet hierna verder aanvullen, afhankelijk van de behoefte. Daarnaast lanceerde de MSI een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling om tijdelijke gebruikers van delen van de site te identificeren. We ontvingen 71 inzendingen, die daarna zijn geanalyseerd door de stuurgroep van Usquare.brussels. Op basis van de criteria van de oproep en de mogelijkheden van de gebouwen voor de aanvragen, hebben we er 41 geselecteerd. Uit allerlei sectoren, groot en klein, met verschillende werkwijzen, waar ik heel blij mee ben. En dit proces blijft uiteraard evolueren.”

De 41 projecten zullen geleidelijk hun intrek nemen in de gebouwen in 2019, nadat eerst de noodzakelijke voorafgaande werken zijn uitgevoerd om de gebouwen te herstellen die de MSI in september is gestart en nadat de nodige vergunningen zijn verkregen.

See U: tijdelijk gebruik van Usquare.brussels

De dynamische beheerder die is geselecteerd door de MSI heeft een team samengesteld onder leiding van Jonathan Ectors. Het team verenigt de complementaire expertise van de drie partners, die samen beantwoorden aan alle aspecten van de opdracht: Le Troisième Pôle begeleidt groepen, spelers en bedrijven bij het opzetten van culturele projecten die al vijftien jaar een doorsnede zijn van algemeen belang, ontwikkeling en creativiteit; Creatis is de link met de creatieve sectoren in Brussel, want dit agentschap begeleidt nu al meer dan dertig bedrijven die actief zijn in de onafhankelijke culturele sector in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; D-Side Group is een evenementenbureau dat het project kan leiden met een zeer hoog niveau van professionalisme.

De groep Creatis / D-Side Group / Troisième Pôle stelde voor om de overgangsfase van Usquare.brussels de naam ‘See U’ te geven.

Gilles Delforge: “Deze naam is een uitnodiging om op ontdekking te gaan, om mensen te ontmoeten. De projecten die de site zullen verlevendigen, sluiten hierbij aan, vanuit het perspectief van een sociale en duurzame toekomst. De naam verwijst met de hoofdletter U naar de uiteindelijke bestemming van de site en See U is ook een uitnodiging om het project Usquare te ontdekken en te leren kennen. Dit concept zie je ook terug in de huisstijl, die de overgang tussen See U en Usquare vertegenwoordigt. Het gearceerde gedeelte van de U symboliseert het tijdelijke gebruik, het creatieve en experimentele aspect. Het effen gedeelte staat voor het definitieve project, voor de voltooiing.”

Twee universiteiten en een lagere school

Sinds het begin van het schooljaar is de voormalige Fritz Toussaintkazerne al gedeeltelijk uit zijn verdoving ontwaakt, dankzij twee activiteiten die passen in de thema’s ‘Family’ en ‘Lab’ van See U.
Een gebouw biedt een tijdelijk onderkomen aan de Nederlandstalige lagere school Lutgardis, nu hun eigen gebouw aan de Becolaan in Elsene wordt verbouwd. Ook de universiteiten hebben sinds enkele weken hun intrek genomen in een aantal ruimtes van het toekomstige gedeelte dat is bestemd voor innovatie van Usquare.brussels.
Yvon Englert, rector van de ULB: “Onze gebouwen bieden plaats aan cursussen van de faculteit Ingenieurswetenschappen van de VUB, de eerste twee bachelorjaren van de Ecole polytechnique van de ULB en van de faculteit Architectuur van de ULB. Dit tijdelijk gebruik zal op termijn permanent worden, want bijna 600 studenten zullen hier met tussenpozen langskomen om de prototypes van hun projecten te maken.”
Vicerector van de VUB, Jan Danckaert: “Het maken van de prototypes zal gebeuren in het FabLab ULB-VUB. Dat biedt ruimte voor de creatieve kruisbestuiving tussen allerlei spelers, want het staat open voor de stad en de inwoners. Deze plek zal de ontmoeting en uitwisseling tussen een grote diversiteit van doelgroepen bevorderen: studenten, docenten, onderzoekers van verschillende faculteiten van de VUB en van de ULB (polytechniek, architectuur, rechten en wetenschappen), maar ook iedereen die een voorwerp wil maken of herstellen. Daarom zal het Fablab ULB-VUB vanaf februari één dag per week open zijn voor het publiek.”

De 41 geselecteerde projecten na de oproep tot het indienen van blijken van belangstelling door de MSI

SUSTAINABLE

Le début des Haricots & Co - Project dat vier organisaties voor stads- en biolandbouw (Le Début des Haricots, les GASAP, Terre-en-vue en Via Campesina) bijeenbrengt in een gedeelde ruimte, met een coöperatief en participatief verkooppunt van producten uit de lokale biolandbouw.
Ukeepers - Duurzaam stadslandbouwproject dat de vraag naar honing in de wijk wil beantwoorden met de installatie van een tiental bijenkorven op de daken van de gebouwen.
Urban Ecology - Kweekvijver van activiteiten voor het milieu met de bedoeling om positieve initiatieven op de site te laten ontstaan ten voordele van de stadsecologie in de brede zin van het woord, door het organiseren van evenementen en opleidingen die onze leefomgeving verbeteren.
ValueBugs - Participatief onderzoeksproject van burgers voor de collectieve ontwikkeling van een sociale innovatie, met als belangrijkste doel de ontwikkeling van een nieuwe methode voor het beheer van organisch materiaal met de hulp van vliegenlarven.
Vzw Worms - Project voor de ontwikkeling van een compostpark dat het organisch afval dat ter plaatse en in de omgeving wordt geproduceerd wil benutten, met de bedoeling dit uit te bouwen tot een demonstratiesite voor composteren, een plek waar experimenten en cursussen plaatsvinden.
Un potager dans les casernes (Een moestuin in de kazerne) - vzw Art Madillo - Ruimte voor sensibilisering en het leggen van contacten, die activiteiten aanbiedt rond het kweken van groenten, in een gemoedelijke en sociale sfeer, om duurzame voeding en telen in de stad aan te moedigen.
Urbi Leaf - Verticale stadstuin voor de productie van microgroenten, met de bedoeling om supervoeding te telen in korte ketens die het hele jaar beschikbaar is, met een kleine ecologische voetafdruk.
MIMOC - Het Micro Mobility Center is het eerste Europese centrum voor informatie, vorming, expertise en aanbieding van hulpmiddelen en accessoires rond micromobiliteit.
Kot to Kot - Kot to Kot is een project voor de recuperatie van voorwerpen, meubels en accessoires voor studenten op kot. Het doel is het opzetten van een kringloopwinkel.
OCMW van Elsene - Het project betreft het opzetten van een ‘proeftuin’ van het OCMW van Elsene voor de verwerking van onverkochte voedingswaren.
BRC Construction (Bouw) - BRC Construction groepeert een aantal projecten, zoals de installatie van demonteerbare en verplaatsbare passieve gebouwmodules die zijn ontwikkeld in innovatieve projecten, maar ook een project voor socioprofessionele inschakeling. Concreet gaat het over de organisatie van infosessies en ontdekkingsactiviteiten over bouwberoepen, gericht op de oriëntatie van werkzoekenden en jongeren die een toekomst voor zichzelf zien in deze sector.
QG Goodmood - Goodmood is een agentschap dat gespecialiseerd is in de marketing en organisatie van artistieke en culturele evenementen. Het doel is om de ziel van deze plek terug te vinden en die in de kunst tot uitdrukking te brengen met aandacht voor de geschiedenis, dat wil zeggen het bestaande decor behouden en opfrissen, en bekende Belgische streetartists betrekken.

PLAYGROUND

Hors Catégorie - Hors Catégorie is een Brusselse vzw die fietsen in alle vormen wil promoten via drie grote projecten: een ontmoetingsplek, een fietsatelier en een ruimte voor evenementen en cursussen.

FAMILY

‘Les Masques Moches’ - Multidisciplinair artistiek atelier dat is opgezet door het collectief Metteurs en Pièces voor de vervaardiging van maskers met pmd-afval en papier- en kartonafval, met het doel om de deelnemers bewust te maken van recyclage en van de verhouding tot de ander.
Le Café-Poussette - Le Café-Poussette is een ontmoetings- en ontspanningsplek voor ouders en kinderen. Een polyvalente ruimte waar plaats is voor lezingen en workshops over diverse onderwerpen rond zwangerschap, geboorte en kinderen, evenals voor verjaardagsfeestjes en speelhoekjes.
Ecole Urbaine - Artistiek educatief project om de artistieke en sportieve expressie te stimuleren en te verspreiden, door kennis over stadskunst door te geven, door artistieke creatie te stimuleren en door socioculturele evenementen en activiteiten te organiseren.

GALLERY

Musée du Capitalisme (Museum van het Kapitalisme) - Tweetalig museum voor een breed publiek dat de bezoekers wil informeren over de verschillende benaderingen van het kapitalistische systeem en dat enthousiaste studenten wil aantrekken om nieuw materiaal te creëren voor toekomstige expo’s.
KultuurKaffee - KultuurKaffee (Barak Lili M) biedt enerzijds atelierruimtes voor lange duur (12 maanden) aan beloftevolle, jonge kunstenaars en anderzijds een repetitieruimte voor muzikanten. Er zal ook een ruimte zijn voor toekomstdenkers en -doeners met ondernemende ambities.
Scenografie / Decors - Artistiek atelier voor decors en scenografische elementen om materiaal te creëren dat gebruikt kan worden in creatieve projecten en op de site.
Cabinet de Transformation - Cabinet de transformation is een artistiek project rond tweedehands kleding en verkleden. Het idee is om kostuums te verhuren voor evenementen en om een kringloopwinkel op te zetten die open is voor het publiek, met workshops om je eigen kleding aan te passen.
CinéCité - Ontwikkeling van een ‘kazernecinema’ om diverse vormen van content te laten zien, zowel films (ontdekkingen, klassiekers, nooit vertoonde films, documentaires, genrefilms) als andere media (tv-series, webtoepassingen).
PLATE - Het project Plateforme Théâtre Europe wil een platform bieden aan Europese theaterjongeren. De ruimte zal diverse functies hebben: programmatie, creatie en opleiding.
Collectif 17 - Dit collectief groepeert meerdere verenigingen die actief zijn in cultuur en creatie (Wolke, Boîte à Clous), internationale uitwisseling en vrijwilligers (Service Volontaire International, NVDA, Solidarités Jeunesses Vietnam, NANSEN) en media (Ladiv Production, Radio Pulse Air). Dit socioculturele collectief wil contact leggen met verenigingen en artistieke organisaties en Usquare openen naar de internationale wereld.
Brasserie iLLegaaL - Brasserie iLLegaaL is een vereniging die Brusselse culturele projecten financiert met de opbrengst van de verkoop van bier.
Espirito Mundo - Espírito Mundo is een cultureel uitwisselingsproject tussen Brazilië en Europa. Het doel is om uitwisseling te stimuleren door middel van ontmoetingen tussen kunstenaars, creatieve residenties, exposities en evenementen, kunstenaarsateliers en het delen van creatieve ervaringen.

COMMUNITY

The Flow - The Flow is een colearning-ruimte voor studenten. In deze toekomstige ruimte kunnen studenten online documentatie raadplegen, zich afzonderen om te studeren, samenwerken en delen, net zoals in een co-working space.
TAVU - TAVU is een visueel communicatiebureau en een kunstenaarscollectief dat zich sinds 4 jaar aansluit op de principes van lokale verankering, de uitstraling van de stad, artistieke bezetting van de openbare ruimte en Brusselse samenwerking op mensenmaat.
Home for Less - Home for Less ontwerpt modulaire en tijdelijke woonmodules met bijbehorende gemeenschappelijke ruimtes om woonoplossingen te vinden voor mensen in nood.
Co-Searching & Cocorico - Het initiatief Samen vers l’emploi biedt collectieve workshops aan werkzoekenden, waarin zij hun motivatie kunnen terugvinden, zich bewust kunnen worden van hun sterke punten en gebruik kunnen maken van het netwerk en de ervaringen van anderen om meer doeltreffend op zoek te gaan.

FOOD

Culture & Agriculture - Culture & Agriculture is een marktproject gericht op bio- en streekproducten met een restaurant, een exporuimte en een ruimte voor kinderen.
Mamé Noka Coffee Roaster - Solidaire espressobar die koffie importeert uit Kameroen en waarden voorstaat zoals biodiversiteit en milieubescherming, promotie van lokale gemeenschappen en een correcte vergoeding voor producenten.
Brasserie des Casernes - Het project Brasserie des Casernes is gericht op de ontwikkeling van een microbrouwerij op de site, met een degustatieruimte en rondleidingen om het publiek kennis te laten maken met het vak en het product.
Rrubeli - Rrubeli is een project om de culinaire tradities van Georgië te promoten. Het is de bedoeling om creatieve, culinaire en gastronomische workshops te organiseren, geïnspireerd op Georgische smaken en recepten en gemaakt met producten die ter plaatsen vervaardigd worden.
ACT FOR TRANSITION - Act For Transition is een project van de bedenkers van La Guinguette du Parc de Forest en bestaat uit een aantal verschillende activiteiten, zoals een restaurant/bar, een polyvalente gemeenschappelijke ruimte, een gedeeld klusatelier en een atelier voor de vervaardiging van geluidsmateriaal voor de Brusselse culturele sector.
Collectif KomChétamère - Het Collectif KomChéTaMère zal een appartement installeren dat volledig is ingericht met meubels die zijn gemaakt van gerecycleerd materiaal. De showroom staat open voor de bezoekers, die hier iets kunnen eten, een boek lezen of een tentoonstelling bewonderen.

LAB

OpenStructures Studio - OpenStructures is een ontwerpmethodiek die modulaire producten genereert, die het zelf maken en recycleren opnieuw toegankelijk en aantrekkelijk maakt en die de gebruikers actief doet meewerken.
Matters - Matters is een consortium van spelers die actief zijn in maatschappelijke transitie via duurzame innovatie en circulaire economie. Het streven is om de eerste experimenteerruimte voor maatschappelijk ondernemen te lanceren. De spelers ontwikkelen allemaal activiteiten ter ondersteuning van innovaties met een positieve sociale, ecologische en economische impact.
Mirai - Workshops in samenwerking met het Fablab van de VUB voor kinderen tussen 8 en 16 jaar. Zowel voor scholen als na school. Er zal ook een studeerplek zijn met begeleiding voor wie het nodig heeft gedurende examenperiode.
BeMaker - Het project BeMaker is een mobiel fablab dat jongeren ontmoet in scholen om hen in contact te brengen en opleidingen te geven in digitale creatieve technologieën.
OpenFab - OpenFab is een ecosysteem van makers, gepassioneerde ondernemers die nieuwe manieren van maken onderzoeken (sociaal, economisch, behaviour design) met behulp van digitale tools (lasersnijmachine, 3D printer) in de vorm van een productie- en onderzoeksatelier voor de leden en de organisatie van ateliers, workshops, residenties en conferenties.
ShopInGreen - ShopInGreen is een dynamische Belgische start-up die de groene economie wil stimuleren door transacties met ecocheques te bevorderen. Het is een naslagwerk in de vorm van een website die een overzicht geeft van de ecologische en biologische producten en diensten in België.